کاملترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری ایرانی قسمت 218

دستبوس-زیارت-دیدار-شزفیابی

جزوه دان-آن چه که دفترچه و کتابچه را در آن می گذارند

خلاص-خارج از دنده بودن موتور

پیش خور-از پیش گرفتن حقوق مقرری

چغل خوری-سخن چینی

خرخور-چیزی که قابلیت خورده شدن را از دست داده است

ریش و قیچی را دست کسی دادن-اختیار کاری را به دست کسی دادن

 

زوراب زدن-برای استفراغ زور زدن ولی چیزی بالا نیاوردن

 

دزدکی-پنهانی-یواشکی-مخفیانه
اوضاع کسی را بی‌ریخت کردن(زندگی کسی را آشفته کردن، کاسه کوزه‌ی کسی را به‌هم ریختن)

در دل آمدن-به دل برات شدن-به خاطر خطور کردن-احساس واقعه ای خوب یا بد کردن

 

بادمجان دور قاب چین-آدم چاپلوس-متملق-سبزی پاک کن

زیر قول خود ردن-به گفته ی خود عمل نکردن-عهد خود را شکستن

تنگ-بسیار نزدیک-چسبیده

جیک و بیک-دو روی قاپ-دوستی صمیمی

پیشنهاد دادن-طرح کردن چیزی

تخمه بو دادن برای کسی-چاپلوسی کردن برای کسی

 

راهی کردن-روانه کردن-فرستادن

حسرت به دلی-آرزومندی شدید

 

 

بی سر و سامان-مفلس-محتاج-آشفته-درهم ریخته-پریشان

بَهمان-فلان

پا خوردن فرش-نرم و لطبف شدن فرش بر اثر رفت و آمد بر آن

دستک دمبک درآوردن-پاپوش دوختن-اشکال تراشی کردن

 

دست آویز-بهانه-مستمسک-عذر

ازقحطی‌درآمده-گرسنه‌چشم-آدم ندید‌بدید

پس گوچه-کوچه ی کوچکی که به کوچه ی کوچک دیگری پیوسته باشد
انگار نه انگار-موضوع را نادیده بگیر!-گویی وجود نداشت

 

آفتاب کردن(برای خشک کردن جلو آفتاب گذاشتن)

خدابیامرزی-درخواست بخشش

تو سری خور-آدم زور شنو-خوار و زبون

درس خود را از بر بودن-موقعیت و وضعیت را خوب دزیافتن-به کار خود وارد بودن-بیدار و هوشیار بودن
آفتاب روی پشت بام جمع کردن-کاملا تنگدست بودن
آپارتی(زن بی‌حیا و بدزبان، سلیطه، پاچه‌ورمالیده)

جیک جیک کردن-غرغر کردن-جویده جویده حرف زدن

 

رکاب کش-به تاخت-با سرعت

بند تنبانی-سست و رکیک-مزخرف و بی ارزش

چاروادارکُش-جنس تقلبی-چیز بد

بازی کردن-لق بودن-جفت نبودن

بغض کردن-متاثر و غمگین شدن و به خود فرو رفتن

چسبیدن-لذت دادن

ادب کردن-با تنبیه آموختن-آدم کردن

آت و آشغال(وسایل کهنه و بی‌مصرف)
بابا ننه دار-خانواده دار-اصیل-صاحب نام و نشان

انداختن(فروختن جنس بنجل و ارزان به بهای گران، درست کردن)

دست بالا کردن-پیش قدم شدن-آستین بالا زدن

تو تاریکی رقصیدن-بدون آگاهی کاری را کردن-بی موقع کاری را کردن

دلداری دادن-تسلی دادن

چوب دو سر طلا-منفور از هر دو طرف-از این جا مانده و از آن جا رانده

بد جنس-بد ذات-بد نهاد-فرومایه

رفیق بازی-زیاده روی در دوستی کردن

زیر لبی-زیر زبانی

 

 

تر تری-کسی که اسهال گرفته است

چشمه چشمه-سوراخ سوراخ-مشبک
زیر سایه ی کسی بودن-در پناه کسی بودن-از پشتیبانی کسی برخوردار بودن

تخم چهارشنبه-حرم زاده-ناسزایی برای بچه های شریر

آش هفت جوش-قضیه‌ی پیچیده

دست گرفتن برای کسی-خطای کسی را مرتب به رخ او کشیدن

اره دادن و تیشه گرفتن-جنگ و دعوا داشتن
تو هفت آسمان یک ستاره نداشتن-در نهایت فقر و تنگدستی بودن
دهن-واحد آواز خواندن

دخترکی-دوشیزگی-بکارت
دسته-ساعت دوازده

اشک تلخ-شراب-اشک عاشق

چوری-جوجه ی تازه از تخم درآمده

تازه به چهل سالگی رسیدن (اول بلوغ و خوشی)

 
ژوکر-آدم همه فن حریف

چشم واسوخته-چشم برتافته

راست آمدن-درست درآمدن حدس و پیش بینی

باد به پشت کسی خوردن-بر اثر بیکاری تنبل و تن پرور شدن

جل و پلاس خود را پهن کردن-در جایی اقامت کردن

دور گرفتن-به چرخش افتادن-پشت سرهم سخن گرفتن

از بن ناخن-ذخیره-بندگی-اطاعت

 

حال کسی را گرفتن-کسی را ناراحت کردن-شادی کسی را به هم زدن

دو به دو-دو تا دو تا

 

 

آرد خود را بیختن و الک را آویختن-کسی که وظایف زندگی‌اش را انجام داده و دیگر توقعی از او نیست

دو کرپا-چمباتمه

اُریب(کجکی، یک بر، یک ور)

دهن-واحد آواز خواندن

چادر درانی-جلوگیری از رفتن زن مهمان

 

آت و آشغال-وسایل کهنه و بی‌مصرف

 
دو لُپی خوردن-دو لُپه خوردن-هم از آخور خوردن-هم از توبره

تاشو-آن چه روی هم تا و جمع شود

زانویی-زانو

پیاله فروش-میخانه چی

در دهان افتادن چیزی-مشهور شدن چیزی-فاش شدن-رسوا شدن
روز مبادا-روز سختی و پریشانی

اجباری بردن-کسی را به خدمت سربازی بردن

هرمار-ز درد بی درمان-کوفت

الکی(بی‌هوده، بی‌خود، دروغکی)

 
به گُه کشیدن-بی اعتبار کردن-با توهین خوار و خفیف نمودن

بند نشدن سنگ روی سنگ-نا آرام بودن اوضاع-وجود نداشتن نظم و امنیت

چربیدن-برتر بودن-پیش بودن

چاروادار-کسی که چهار پا را کرایه می دهد-آدم بی اصل و بی تربیت

از آب گل آلود ماهی گرفتن(از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن)

تبانی کردن-پنهانی پیمان بستن-ساخت و پاخت

بیراهه-راه میان بر ولی دشوار

دست چپی-از جناح چپ-مخالف حکومت

ادرار کوچک-شاش

خفتی-نوعی گردن بند از جواهرات-شلواری مانند چاقچور ولی بدون جوراب
آروغ بی‌جا زدن-نابه‌جا سخن‌گفتن-نسنجیده کاری کردن

چل زن-زن کوتاه قد

دامنی-پارچه ای که با آن دامن می دوزند

حاجی-به زیارت مکه رفته-نوعی خطاب عام

 

بستن به ناف کسی-به کسی خوراندن-به کسی نسبت دادن

تنوره زدن-چرخ زدن و گرد شدن
زنکه-لفظی توهین و تحقیرآمیز به زن
خوش رو-زیبا-خندان
ابرو آمدن-عشوه ریختن-غمزه کردن
دایی-برادر مادر-لقبی برای ابراز صمیمیت

 

دو به هم اندازی-فتنه انگیزی-سخن چینی

با پا پس زدن و با دست پیش کشیدن- از بام خواندن و از در راندن

دلسرد کردن-ناامید کردن

آپارتی(زن بی‌حیا و بدزبان، سلیطه، پاچه‌ورمالیده)

دست کسی را خواندن-از نقشه ی کسی با خبر شدن

خیساندن-در آب فرو بردن-در آب گذاشتن-خیس کردن
بیا و ببین-تماشایی-بسیار جالب-قابل توجه

ته دل کسی مالش رفتن-احساس ضعف یا ترس کردن-حالتی شبیه به گرسنگی داشتن

افتاده(فروتن، متواضع)

اوت بودن(بی‌خبر بودن، از مرحله پرت بودن)

دست از سر کسی برداشتن-کسی را رها کردن-به حال خود گذاشتن

به ته دیگ خوردن کفگیر-بی چیز شدن-تمام شدن سرمایه
دوم از آن-در ثانی-دوم آن که

ذلیل شدن-خوار و زبون شدن-بیچاره شدن

پشت چشم کسی باز ماندن-انگار نه انگار-برای کسی فرقی نداشتن

ریز بار-باران ریز-ابری که باران ریز دارد

تند-بسیار تلخ و تیز-سخت و شدید-پر رنگ

برای کسی تره خرد نکردن-از کسی حساب نبردن-به کسی اهمیت ندادن-برای کسی اعتبار قائل نشدن

خر لنگ خود را به منزل رساندن-با وجود سختی کار را به پایان رساندن

الف الف کردن-قاچ‌قاچ کردن

 

چنگک-قلاب آهنی نوک تیز

 

اسب را گم کردن دنبال نعلش گشتن(اصل را از دست دادن و دنبال فرع گشتن)

آشیخ روباه-آب‌زیرکاه-مکار
از بیخ(یکسره، به‌کلی، کاملن)

چاک پشت-اسبی که در کمر خود فرورفتگی دارد و شانه و کفلش برآمده است

 

 

تنگ کسی افتادن-در مجاورت کسی قرار گرفتن

پشمالو-دارای موهای بسیار

از آب گل آلود ماهی گرفتن-از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن

خرمن-انبوه و پرپشت

انگشت خوردن-افسوس خوردن-پشیمان بودن

اصل‌ کاری-مهم‌ترین چیز یا شخص

دست شما درد نکند-از شما سپاس گزارم

آسمان به زمین آمدن-رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن

چلغوز-فضله ی مرغ و کبوتر-آدم کوتاه قد و بی عرضه

درس خود را از بر بودن-موقعیت و وضعیت را خوب دزیافتن-به کار خود وارد بودن-بیدار و هوشیار بودن

پوست سگ به روی خود کشیدن-بی شرمی را به نهایت رساندن

پیله ی کسی به کسی گرفتن-کسی را اذیت کردن

جیر و ویر راه انداختن-داد و فریاد راه انداختن
راست رو-رو به رو-مقابل

تاب-کجی چشم- طاقت و تحمل

ده کوره-ده یا شهر کوچک عقب افتاده و بدون امکانات

زن طلاق-مردی که به اندک بهانه ای زنش را طلاق می دهد

خرکار-پرکار

پنبه شدن رشته-باطل و بی هوده شدن کار

جلف-سبک-کسی که حرکات سبک دارد

چیزی-فاصله ای-راهی-زمانی

بخیر و خوبی-صحیح و سالم-بسلامتی
دو دوزه بازی-دو رویی-کلک زنی

چموش-سرکش-یکدنده

چاقاله ،-چغاله میوه ی هسته دار نارس

تفنگ کمر شکن-تفنگی که از قنداق خم می شود
چشم دو دو زدن-تکان تکان خوردن چشم

آسمان‌جل-ندار-بی‌چیز-کسی که رواندازش آسمان است

جا خالی دادن-در بازی هایی مانند والیبال و فوتبال توپ را به جایی انداختن که دست یازیگر حریف به آن نرسد

رد زدن-رد پای کسی را گرفتن-نشان به جایی بردن
زر زدن-دری وری گفتن-گریه کردن

دست اندر کار-دارای سهمی در انجام کاری-مشغول به کار

از کسی کشیدن(از کسی رنج کشیدن)

خوش رقصی کردن-چاپلوسی کردن-خود شیرینی کردن

 
دست پیش را گرفتن-خود را محق وانمود کردن

زخمه-ضربه ای که برای نواختن به تار می زنند.

جسته جسته-یواش یواش-کم کم-به تدریج

تکلیف شدن-به سن بلوغ رسیدن

چشم زهره رفتن-با خشم نگاه کردن

 

حلال بودی-نگا. حلال به زنده ای
حضرت عباسی-راست و درست

تک پا راه رفتن-بی سر و صدا راه رفتن-کنایه از چابکی

 

بامبول سوار کردن- بامبول در آوردن

جزیی فروش-کسی که که کالا را در اندازه های کوچک می فروشد

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن(کار را به نااهل سپردن)
زمین زدن-به زمین انداختن چیزی یا کسی-شکست دادن حریف در کشتی-سبب پایین آمدن بهای چیزی شدن

برآمده-بزرگ شده-ورم کرده

حیا را خوردن و آبرو را قی کردن-بسیار بی حیا و گستاخ بودن

پیشدستی-بشقاب کوچک-زیر دستی
برآمده-بزرگ شده-ورم کرده

خشت مال-دروغ گو-لاف زن

آلا گارسون-اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران

 

پولکی بودن-عادت داشتن به گرفتن رشوه-بدون پول کاری را انجام ندادن
اشتباه لپی-اشتباه لفظی
چفت-چسیده-تنگ-زنجیر در
زیگزاک-خط شکسته-کنگره دار

آفتاب چریدن(بی‌کار بودن، چیزی برای خوردن نداشتن)

پینه بسته-دارای پینه-کبره بسته

شعله‌ی آتش
آزگار(زمان دراز)

تشنه بودن به خون کسی-خواهان مرگ کسی بودن

 

چتوَل-یک چهارم

چک و چانه-کنایه از دهان

خاک به سر شدن-مصیبت زده شدن-داغ دیدن-از فدر و اعتبار افتادن

آهو چشم(معشوق، شاهد)

از چیزی زدن(از مقدار چیزی کسر کردن)

دومندش-دوم از آن

دَم پهن-نوعی انبر دست که نوک پهن دارد
خر با تشدید-بسیار احمق-الاغ تمام عیار
پیش خر کردن-پیش از موعد خریدن

دل آمدن-به چیزی تن در دادن
چای صاف کن-وسیله ای نوردار برای صاف کردن چای به هنگام ریختن به استکان یا فنجان

انگشت‌شمار(کم، معدود)

وسیله‌ی بازی (به‌ویژه برای کودکان)

زاله-کناره ی برآمده ی جوی-مرز کشتزار

بر پا شدن-ایجاد شدن

دست از جان شستن-از جان گذشتن-پروای جان نکردن

اَنَک کردن(تحقیر کردن، خجالت دادن)

خورش خوری-ظرفی که در آن خورش می ریزند

تاتوله هوا کردن-به حیرت دچار کردن-به سکوت واداشتن

چروک انداختن-چین انداختن
 

انگشت بلند کردن(اجازه‌ی سخن خواستن)

بی هوا-ناگهان-غفلتا-نا غافل-یک مرتبه

حاجی-به زیارت مکه رفته-نوعی خطاب عام

 

خر آوردن و باقالی بار کردن-برای جتجال و دعوایی آماده شدن

ترشرویی-بد خویی-اخمو بودن

پا خوردن فرش-نرم و لطبف شدن فرش بر اثر رفت و آمد بر آن

از روی معده حرف زدن-بدون تعمق و بدون منظور چیزی گفتن

پاشنه ترکیده-بی سر و پا-آدم پست

دق دل-دلخوری-کینه-دشمنی

پا گشا-نخستین دعوت خویشاوندان از عروس و داماد
خیز گرفتن-آماده ی حمله شدن-در نظر گرفتن مسافتی برای اطمینان از رسیدن به مقصد

دور برد-دارای برد زیاد

تو هفت آسمان یک ستاره نداشتن-در نهایت فقر و تنگدستی بودن

خوش مسلک-خوش روش-نیکو طریقت

جَلَب-حقه باز-موذی-تقلبی-زن نا به کار

دُم سیخ شدن-سقط شدن-مردن

دنیا پسند-آن چه که همه بپسندند

خروار-کنایه از مقدار زیاد

ریغو-مردنی-ضعیف مزاج-کم مقاومت

دست و بال-دور و بر-اطراف

خر پول-دارای پول زیاد-تروتمند
 

رومیزی-منسوب به میز

پشت بام-سقف بیرونی بام

چشم دو دو زدن-تکان تکان خوردن چشم

 

دور چیزی را قلم گرفتن-چیزی را ترک کردن-کنار نهادن

چاک پشت-اسبی که در کمر خود فرورفتگی دارد و شانه و کفلش برآمده است

از بیخ عرب بودن-یکسره منکر شدن-به‌کلی زیر چیزی زدن

دانه ی درشت برچیدن-به دستمزد کم قانع نبودن

الابختکی(اتفاقی، تصادفی)

ذباله دانی-هر مکان کثیف-بی نظم و بی ارزش

پیشس گیری کردن-جلوگیری کردن-دفع

چشم و چراغ-شخص مورد علاقه-محبوب
چشم به دهان کسی دوختن-مطیع محض کسی بودن
پول و پله-پول
راست و ریس کردن-آماده کردن-به ظاهر درست کردن

جیگر-نگا. جگر-خطابی میان دوستان صمیمی به معنی عزیزم-عزیز دلم

پا سوز-عاشق شیفته

به خشت افتادن-متولد شدن-به دنیا آمدن

دهن کسی را سرویس کردن-کسی را خونین و مالین کردن-به حساب کسی رسیدن

خام کردن-فریب دادن-اغفال کردن

رگه-طبقه ای از مواد معدنی در درون خاک

زهکونی-اردنگی-تیپا

پول و پله-پول

چینه کشیدن-ساختن دیوار گلی

حساب بالا آوردن-بدهکار شدن

دست ِ بالا گرفتن-حدکثر را فرض کردن

 

آسمان (و) ریسمان(حرف‌های بی‌ربط و صد تا یک قاز)

آمد نیامد(فرخنده بودن و نبودن)

پیداش شدن- آفتابی شدن-ظاهر شدن

توپ زدن-روی دست حریف برخاستن-کلک زدن

حرف کسی را با شکر بریدن-انتقاد مودبانه از کسی که سخن آدم را قطع می کند

خر کریم را نعل کردن-رشوه دادن-راضی کردن

 

چار راه-محل تقاطع دو راه

 

از آن نمد کلاهی به کسی رسیدن(بهره بردن از چیزی، نصیب بردن)

 
پلاس-اثاث مختصر منزل

چغل خور-سخن چین
تو حرف کسی دویدن-حرف میان حرف آوردن-حرف کسی را قطع کردن

دُوال پا-آدم سمج

 

جغ جغ-صدای به هم خوردن چند چیز-صدای همهمه

دعوا راه انداختن-سبب جنگ و جدال شدن

دری وری گفتن-سخنان نامربوط گفتن-چرند و پرند گفتن-آسمان و ریسمان به هم بافتن