لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری قسمت 302

حسرت-آرزوی سخت-خواهش بزرگ

زیر پای خود را سست دیدن-موقعیت خود را نااستوار دیدن-شغل و سمت خود را در خطر دیدن

بخت گشا-شانس آور-سبب خوش اقبالی-مایه ی سفید بختی

ذلیل مرده-ذلیل شده

تو سری زدن-تحمیل عقیده با دشنام و اهانت

دُم عَلم کردن-اظهار وجود کردن-حالت تعرض به خود گرفتن

اختلاط کردن(بی‌هدف از این در و آن در گفت‌وگو کردن)

جَر-پیچ و خم راه

تو هچل-انداختن به دردسر انداختن-دچار مشکل کردن
این جور که بویش می‌آید(چنان که از ظواهر امر پیدا است، از فرار معلوم)

آفتابه‌دزد(دزدی که به ربودن چیزهای بی‌ارزش بسنده می‌کند)

 

خدابیامرزی-درخواست بخشش

دق دل-دلخوری-کینه-دشمنی
حکم حکم نادر و مرگ مفاجا-حکم صد در صد لازم الاجرا

اُزگل-بی‌سروپا-کم شعور و بی‌شخصیت

پله خوردن-دارای پله بودن

چپه-کجی به یک سمت

تاب-طنابی که از دو سو بر درخت یا دو ستون می بندند و در میان آن می نشینند

دهن دره-خمیازه
بازرسی-بررسی و کنترل
زیر سر کسی بودن-مسئول کاری بودن-در کاری دست داشتن

تته پته-لکنت زبان

خاله وارَس-آدم فضول

دستی دستی-به دست خود-آگاهانه-عمدی

جاجا-آوازی که با آن مرغ را به لانه اش می رانند

پوست خربزه زیر پای کسی انداختن-کسی را به دردسر انداختن

زیر سری-بالش-متکا

از سفیدی ماست تا سیاهی زغال(همه و همه چیز)

آفتاب برِ دیوار آمدن(به پایان آمدن عمر)
چوبه ی اعدام-تیری که محکوم به اعدام را به آن می بندند

از پشه گوشت کبابی خواستن-خواهش یا انتظاری نابه‌جا و نشدنی داشتن

پولک-زینت هایی دایره شکل و درخشان که به جامه می دوزند

خوش دست-خوش پنجه-خوش نواز-آن که در بازی شانس می آوزد
در هم رفتن سگرمه-گره بر ابرو افتادن-اوقات تلخ شدن
چشم زاغ-بی شرم
انگشت به دندان گزیدن-متحیر شدن-حسرت خوردن
 

 

خبرگزاری-موسسه ی خبرگیری و انتشار خبر

استکانی زدن-می‌خوارگی اندکی کردن

بلبشو-هرج و مرج-شلوغی

ذات نداشتن-ذات کسی خراب بودن

دور علم کسی جمع شدن-دور کسی گردآمدن و از او پشتیبانی کردن

برج زهر مار-بسیار خشمگین-بسیار اندوهناک

زمین خوردن-از دست دادن تعادل و به زمین افتادن-شکست خوردن در زندگی-شکست خوردن در کُشتی

 

انگشت در سوراخ مار کردن(دانسته خود را هلاک کردن)

پریدن-لب پَر شدن-شکستگی کوچک در کناره ی چیزی

 

زبان بازی-چرب زبانی-لفاظی-چاپلوسی

جر و بحث-مجادله ی شدید گفتاری

خدابیامرزی-درخواست بخشش

پرداختی-مبلغ داده شده

 

انگشت بر چشم نهادن-پذیرفتن-مسلم دانستن

دست و پنجه نرم کردن-گلاویز شدن-جنگیدن

خوره-جذام-آکله

 

دستگیره-وسیله ی باز و بسته کردن در و پنجره-کهنه ای در آشپزخانه برای برداشتن دیگ از روی اجاق

 

خیکی-آدم چاق و فربه

جای پا-اثر-نشانه-رد

دک کردن-از سر وا کردن

خواب نامه-کتابی که در آن تعبیر خواب ها نوشته شده است

دالبُر-بریده چون دال-منحنی وار بریدن

راحت کردن-کشتن

جز زدن-ناله و زاری کردن

آدم دو قازی-شخص بی‌سروپای بی‌ارزش

در کشتی نشستن و با ناخدا جنگیدن-ناسپاسی کردن

دایر کردن-بر پا کردن-رواج دادن-آباد کردن

تکلیف شدن-به سن بلوغ رسیدن

آسمان به زمین آمدن(رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن)

 

چشمداشت-توقع-انتظار
به تخته زدن-در مقام تعریف و چشم نخوردن کسی بکار می برند

 

چپ بُر-نوعی اره ی دستی

بوق زدن-اعلام موافقت کردن

بار آمدن-تربیت شدن-به روشی عادت کردن

آبدست(ماهر، استاد)

پس افتادن-عقب افتادن اجاره و مانند آن-بهم خوردن حال کسی در نتیجه ی ترس

چاره-درمان

روی غلتک افتادن-جریان دلخواه و طبیعی را به دست آوردن-دور برداشتن و سرعت گرفتن

خاکه-خرده ی هر چیزی

حساب کتاب-رسیدن به محاسبات-نظم و قانون

چرند گو-یاوه گو
افسار کسی را شل کردن-به کسی آزادی کمی دادن
آب در هاون کوفتن-کار بی‌هوده کردن
روانه کردن-فرستادن اعزام کردن-گسیل داشتن

دهن کجی-ادا و شکلک به قصد مسخره کردن-بی اعتنایی

بیرون زدن-ناگهان از جایی بیرون رفتن
آدم دو قازی-شخص بی‌سروپای بی‌ارزش
چیزی بار کسی نبودن-علم و آگاهی نداشتن-شعور نداشتن

پا به سال گذاشتن-بزرگ شدن
 

ته تغاری-آخرین فرزند خانواده

پر پر کردن-نزدیک شدن بلا

درز و دوز-شکافتن و دوختن-راست و ریس کردن کار

پس گوچه-کوچه ی کوچکی که به کوچه ی کوچک دیگری پیوسته باشد

ریش گرفتن-دست به ریش کشیدن-پادر میانی کردن-تقاضا و خواهش کردن

از چنگ دزد در آمدن و به دام رمال افتادن(از باران به ناودان پناه آوردن)
زبان باز-کسی که با چرب زبانی به مقصود خود می رسد

جلز-نگا. جز

 

 
پا روی دم سگ گذاشتن-خشم شخص پستی را برانگیختن

جُستن-چیز گمشده را یافتن

آفتابه گرفتن(آفتابه برداشتن)

 

آبِ دندان-حریف ساده

حلوا حلوا کردن-نهایت احترام و حق شناسی را کردن

راست شدن مو بر تن-سخت ترسیدن-وحشت کردن

پشکل برچین-سخت بی سر و پا-بسیار حقیر

چپه-کجی به یک سمت

آفتابِ پس دیوار-شامگاه

ریش و پشمی به هم زدن-بالغ شدن-صاحب ریش و پشم شدن

رای دیدن-در داوری بی طرف نبودن و ملاحظه ی یکی از طرفین را کردن

 

تشنه بودن به خون کسی-خواهان مرگ کسی بودن

از عزا در آوردن-به دوره‌ی عزاداری پایان دادن

 
تیپ یکدیگر زدن-با هم دعوا کردن

دیم-زراعتی که از آب باران آبیاری می شود

آدم‌قحطی-کمیابی آدم های کارآمد

اهل بخیه-وارد در کار-اهل فن

بار آمدن-تربیت شدن-به روشی عادت کردن

دل و قلوه ای-کسی که دل و قلوه می فروشد

بند دل پاره شدن-بسیار ترسیدن-به وحشت افتادن
اوف شدن((به زبان کودکان) زخم شدن، درد داشتن)

تند تیز-شتابان-خشمناک-ستیزه جو

تا شدن-دو لا شدن-جمع شدن

 

درسته-یکجا-یکپارچه-کاملن

 

حلوا حلوا کردن-نهایت احترام و حق شناسی را کردن

آفتاب چریدن(بی‌کار بودن، چیزی برای خوردن نداشتن)

حلقه-واحد چیزهای گرد مانند دو حلقه فیلم-دو حلقه چاه

چپ بودن-چپ دست بودن-لوچ بودن-مخالف یودن

زیر سر داشتن-آماده شدن

پیشنهاد-طرح

خوش باور-آن که هر گفته ای را راست می پندارد

زر زرو-بچه ای که زیاد عر می زند

پیش چشم داشتن-در برابر چشم قرار دادن

 

ادا اصول(ادا اطوار)

بی بخار-بی خاصیت-بی عرضه-ناتوان

رنگ و رو رفته-کهنه-فرسوده-کارکرده

بهم رسیدن-به وصال هم رسیدن

آش دهن‌سوز-هر چیز مطلوب و پسندیده

پلاسیدن-پژمرده شدن-از دست رفتن تازگی و شادابی

پَلِه-پول

خیس کرده-تر کرده-در آب قرار داده

آب باریکه(درآمد اندک اما مرتب)

اوت کردن(بیرون انداختن، بیرون کردن)

با کاره-کسی که هر کاری از او ساخته است

ریش از دست کسی خلاص کردن-خود را رها کردن-در رفتن
پنبه توی گوش کردن-غفلت داشتن-هوشیار نبودن

تنگ بودن وقت-دیر شدن

پُرکوب-حرکت سریع و پر صدا

پس دادن درس-پاسخ دادن به پرسش های درسی

چپ و راست کردن-زیر و رو کردن-مشت باران کردن

آب اندام(زیبا تن و خوش‌رو)

پدر در آوردن-سخت انتقام گرفتن-گوشمالی دادن

پشمالو-دارای موهای بسیار

زیر گوشی در کردن-زیر سبیل در کردن

دست به دست گرفتن-از یکدیگر پشتیبانی کردن

چای خوری-وسایل چای خوری-سرویس چای خوری

پاشنه کوتاه-کفشی که پاشنه ی کوتاه دارد

دست پیش-گدا
چشم به دهان کسی دوختن-مطیع محض کسی بودن

دم ِ دست-آماده-حاضر-در دسترس

چته ؟-تو را چه می شود ؟

چگور پگوری-خوشگل-جذاب

ته بر کردن-از ته بریدن

جملگی-تمامن-سراسر

رج کردن-رج بستن

جنجالی-آن چه موجب هیاهو شود-آن چه بر سر زبان ها افتد

خاکشیر یخ مال-خاکشیر که با یخ سایند تا حوب سرد شود و به بیمار دهند تا اسهالش قطع شود

داغان-از هم پاشیده-پریشان
پا گذاشتن-وارد شدن-رسیدن

تشر تو شور کردن-هرت و پورت کردن

پیش بردن-کاری را به انجام رسانیدن

دار و دسته-پیروان و اطرافیان

خورد رفتن-از بین رفتن قسمت اضافی در خیاطی-جذب شدن و حل شدن در چیزی

ددر برو-نانجیب-زن بدکاره

پیش بینی کردن کار یا شخصی

حلال زاده-پاک و نجیب

 
از چشم کسی دیدن-کسی را مسئول چیزی دانستن
خال گوشتی-نقطه ی برجسته ای از گوشت بر پوست بدن

دلچرکین-کسی که از چیزی اکراه پیدا کرده است

زبیل-آشغال-زباله

رده-حرف زشت یا نامربوط

در آوردن تقلید-ادای کسی را در آوردن-مسخره کردن

از پشه گوشت کبابی خواستن(خواهش یا انتظاری نابه‌جا و نشدنی داشتن)

بالای چیزی پول دادن-برای چیزی پول خرج کردن

از خر افتادن-نابود شدن-مردن

رو راست-پوست کنده-آشکارا-صریح-بدون ابهام

زهره ی کسی را آب کردن-سخت ترساندن

بی هوا-ناگهان-غفلتا-نا غافل-یک مرتبه

دبنگ-احمق-کودن

حلال یابی-طلبیدن نزد دیگران تقاضای گذشتن از تقصیر خود را کردن

جک و جانور-جانوران موذی مانند عقرب و رطیل و کرم و مانند آن ها

چشم وزغ-نگا. چشم ورقلمبیده

جی جی-خار پشت-جوجه تیغی

چندش شدن-حالت چندش دست دادن

باز شدن مچ-لو رفتن دروغ

بند بودن دست-گرفتار بودن-مشغول به کاری بودن و به کار دیگری نرسیدن

جهیز-اسباب خانه و زندگی که عروس به خانه ی شوهر می برد

تیپا خوردن-رانده شدن

خود را گرفتن-فخر فروختن-کبر و نخوت نشان دادن

جهل کردن-در انکار چیزی پافشاری کردن
 

باز و ولنگ-گل و گشاد-بی نظم و ترتیب

دست-بار-دفعه-مرتبه-واحد وسایل گوناگون

زردنبو-زردمبو

تلکه کردن-پول یا چیزی را به زور-چاپلوسی و یا فریب از کسی گرفتن

جان پناه-محل امن-آن چه جان را حفظ کند. پناهگاه
بد لعاب-بد گوشت-بد خلق

آمد نیامد داشتن(روی دادن واقعه‌ای که احتمال فرخنده و نحس‌بودن هر دو در آن هست)

چشه ؟-او را چه شده ؟

دبه-دسته هایی از اراذل در قدیم که با یکدیگر شوخی های زشت می کردند

چاه ویل-جایی که اگر کسی یا چیزی برود دیگر بر نگردد
خاور زمین-قاره ی آسیا

پی آتش آمدن-زیاد نماندن-زود برگشتن

دستی از دور بر آتش داشتن-از حقیقت امری بی خبر بودن-قضاوتی سطحی از چیزی داشتن

دست و پا توی هم رفتن-بی پول شدن-گرفتاری مالی پیدا کردن

دُم توی تاقچه گذاشتن-خود را گرفتن-لوس و ننر شدن

تا-توانایی

خرج راه-هزینه ی سفر

آغبانو(لقبی برای زنان محتشم و بزرگ)

دو به دو-دو تا دو تا

آتشی شدن(از کوره در رفتن)

پیش و پس کار را نگاه کردن-جوانب کار را سنجیدن

باد بُروت-خودخواهی-غرور-تکبر

آت و آشغال(وسایل کهنه و بی‌مصرف)

از زیر سنگ در آوردن(چیزی را هر چند نایاب و تهیه‌اش دشوار باشد به دست آوردن)

زهرمار خان-ترش رو-اخمو

 

دق کردن-از غصه مردن

دق مرگ-دق کش

وسیله‌ی بازی (به‌ویژه برای کودکان)

دبیر-آموزگار دبیرستان-فرد صاحب مقام در یک حرب-وزارت خانه یا سفارت

پا سوخت-پا بد-بد شانس

بله قربان گو-چاپلوس-متملق
دست فروشی-شغل دست فروش

خوش بیار-آن که کار و روزگار بر وفق مرادش می گذرد-خوش شانس

تند تیز-شتابان-خشمناک-ستیزه جو

جنجال آفریدن-زمینه ای برای هیاهو و آشوب به وجود آوردن

بغل گرفتن-در آغوش گرفتن

چریدن-راه افتادن کار و کاسبی

خیط کشیدن-خط کشیدن

اسباب‌بازی(وسیله‌ی بازی (به‌ویژه برای کودکان))
در دست-آماده-حاضر

خر پول-دارای پول زیاد-تروتمند

انگشت بر حرف نهادن-ایراد گرفتن-نکته‌گیری کردن-اعتراض کردن

آب از گلو پایین نرفتن(غصه و ناراحتی شدید داشتن)

برو برو داشتن-دارای مال و قدرت بودن-مورد توجه بودن- بر و بیا داشتن

خفگی-حالت فشردگی گلو و تنگی نفس

دستشویی-توالت-مستراح

بدک-نه چندان بد

اَجق وَجق-چیزی با رنگ‌های تند و زننده-دارای ترکیب ناهماهنگ

پل خر بگیری-محل آزمایش-جایی که گریز از آن ممکن نباشد

خون کسی از خون دیگری رنگین تر بودن-همسان و هم ارز نبودن-کسی بر کسی ترجیح داشتن

تاکسی سرویس-نوعی تاکسی که در مسیر ویژه ای رفت و آمد می کند

تیک تیک-صدای جنبش عقربه ی ساعت

دست چین-گزیده-منتخب

چشم مالیدن-هوشیار شدن-از غفلت در آمدن

چوب پنبه-چوبی سبک برای بستن سر بطری

جیب کَن-کسی که کارش اخاذی و تلکه است-کسی که دیگران را می دوشد
دل دل را خوردن-عجله داشتن-بی تاب بودن
 

ابوقراضه(ابوطیاره)

خاله بی بی-نوعی آش

چشم و گوش کسی را باز کردن-کسی را با مسایل اجتماعی آشنا کردن

اشک کسی دم مشکش بودن(سخت زود رنج بودن، زود به گریه افتادن)

چُلمن-پخمه-کسی که زود گول می خورد

جَرّ-کشمکش دعوا

آب رفتن زیر پوست کسی-پس از لاغری کمی فربه شدن

باد هوا خوردن-درماندگی و فقر کامل داشتن

ازراه‌نرسیده-در همان لحظه‌ی رسیدن-به مجرد ورود
گذری(دیدار کوتاه، سرپایی)
با پنبه سر بریدن-با نرمی و تدبیر آزار و آسیب رساندن

تنگ غروب-نزدیک غروب-آفتاب زردی
آبدوغ خیاری-بی ارزش-بی اعتبار

بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

دود و دم داشتن-بساط چای و قلیان یا تریاک گستردن

دست دراز کردن-به حریم و حقوق دیگران تجاوز کردن
آقا بالاسر(امر و نهی کننده و مراقب)

تحت الشعاع بودن-زیر نفوذ و تاثیر دیگری بودن
 

خواب آلود-آن که کاملن بیدار نشده است

آستین بالا زدن(آماده شدن، به کاری برخاستن، پا پیش گذاشتن)
دست به گردن-در حال معاشقه-سریع الوصول
جدول کشی-خط کشی و شبکه بندی

پس انداختن-جمع کردن پول-بچه به دنیا آوردن-به عقب انداختن

انگشت زدن-انگشت در چیزی فرو بردن-امضاء کردن با اثر انگشت
برگ زدن-حقه زدن-سر کسی کلاه گذاشتن-تقلب کردن

از سر دست-کار یا سخنی که فورا و بدون تامل بکنند یا بگویند

زرد گوش-بی رگ-ترسو

 

تو ذوق زدن-ناخوشایند بودن-بر خلاف میل کسی سخن گفتن

حق گرفتن-نگا. حق بردن

چِک کشیدن-حواله کردن با بانک به وسیله ی چک

خون به راه انداختن-آشوب و فتنه ی سخت به پا کردن

پشکل-سرگین حیوانات اهلی

روی دایره ریختن-روی داریه ریختن
ریش سفید-مرد سالخورده و محترم

زاییدن زیر کاری-کاری را به دلیل دشواری به پایان نرساندن

آفتابه خرج لحیم-بیشتر بودن هزینه‌ی تعمیر چیزی از بهای نو آن

از سر دست-کار یا سخنی که فورا و بدون تامل بکنند یا بگویند

دَرَ ک-در کوچک-برای نشان دادن بی اعتنایی نسبت به رویدادی بد به کار می رود

خداپسندانه-مورد پسند خدا

دست به سر کردن کسی-کسی را به بهانه ای برای انجام کاری بیرون فرستادن-کسی را رد کردن

از زور پسی به گربه آقا عمو گفتن(با دشمنی که دفع آن نمی‌توان، مدارا کردن)

تخم نابسمل لا-حرام زاده

دست آموز کردن-تربیت کردن

دایی-برادر مادر-لقبی برای ابراز صمیمیت

خرابی کردن-نگا. خرابی بالا آوردن

 

تُف به دهن-حیرت زده

دور دست-جایی دور

چاییدن-سرما خوردن-زکام کردن

جلز-نگا. جز

دو تا شدن-خم شدن-دو لا شدن

رودل کردن-به سنگینی معده دچار شدن

دَم دار-هوای گرم و پر رطوبت

از این حَسن تا آن حَسن صد گز رسن(در باره‌ی دو چیز گویند که ظاهری یکسان و بهایی بسیار متفاوت دارند)

آب‌تنی(شناکردن (بیشتر به قصد تفریح و بازی))

در و تخته را مهر کردن-سکوت کردن-دست کشیدن

جناغ شکستن-شرط بندی کردن با جناغ مرغ
به خط کردن-به صف کشیدن
چُر-ادرار
از جیب رفتن(سود یا لذتی را از کف دادن)

بُل-چیز مفت-موقع مناسب-بهانه

چاله سیلابی-نگا. چاله خر کشی

زیر دل زدن-تهوع آوردن

توی روغن بودن نان کسی-رونق داشتن کار و بار کسی

بد ادا-بد اطوار-بد گوشت-کسی که در بهانه جویی افراط می کند و به انجام تشریفات علاقه دارد

برخورد کردن به تریج قبای کسی-گران آمدن-بی دلیل ناراحت شدن-به کسی توهین شدن

پر و پا قرص-دارای اعتقاد محکم-استوار

خشک-بدون انعطاف-بی عاطفه-خشن

انسان(آدم خوب و پایبند به اصول اخلاقی)

راه مکه-کهکشان

حرف دو نبش-نگا. حرف پهلودار

از نافِ جایی آمدن-کاری را به‌خوبی اهل جایی انجام دادن

دلال بازی-به شیوه دلالان از راه مبالغه و دروغ کاری را بزرگ جلوه دادن-واسطه گری

دو لَتی-در دو لنگه ای
زر زر-صدای گوش خراش و یکنواخت-آواز گریه ی نامطبوع بچه

آتش به جان ( گور) گرفته(ذلیل‌شده، ورپریده)

 

به دم و دود رسیدن-سر و سامان یافتن
راسته-گوشت دو طرف ستون فقرات حیوان

تو ریختن دل-سخت نگران شدن و ترسیدن بر اثر شنیدن خبر ناگوار
پشت کسی باد خوردن-دلسرد شدن از کاری پس از مدتی استراحت یا بیکاری-از دل و دماغ افتادن

پِتِه-گرفتن زبان-لکنت
پا-حریف

از سفیدی ماست تا سیاهی زغال-همه و همه چیز

چوب دو سر گُهی-نگا. چوب دو سر طلا

 

بقچه بندی-ران چاق

زدن به کوه-عاصی شدن و سلاحی برگرفتن و به کوه پناه بردن

دود دادن-ضد عفونی کردن-گذاشتن گوشت و ماهی در معرض دود غلیظ برای فساد ناپذیر کردن آن

رگ به رگ شدن-ضرب خوردن و پیچیدن مفصل

خستگی در کردن-استراحت کردن

بریدن-از نفس افتادن-درمانده شدن-از حرکت باز ماندن

به دردسر انداختن کسی-کسی را به وضع دشواری دچار کردن
تر کردن لب-چیزی آشامیدن-به یک اشاره ترتیب کاری را دادن-حرف زدن

پشت به کوه اُحد بودن-پشت گرمی داشتن

خون دماغ شدن-خون از بینی جاری شدن

زردی کشیدن-تحمل کردن-سختی دیدن-انتظار کشیدن

از جا در رفتن(کنترل خود را ناگهان از دست دادن، ناگهان خشمگین شدن)

زهکونی-اردنگی-تیپا

بخیه زدن-آجیده کردن-دوختن شکاف جامه یا تن

بارانی-اصطلاح دختران دانش آموز : دوست صمیمی و محبوب

آن سرش ناپیدا بودن(برای نشان دادن حد کمال و مبالغه به‌کار می‌رود)

تنگ شدن خلق-عصبی شدن-بی حوصله شدن-خشمگین شدن

آفتاب کسی به زردی رسیدن-به پایان رسیدن دوران زندگی و یا قدرت و نفوذ کسی