لیست کاملی از کلمات و اصطلاحات خودمانی و عامیانه قسمت 47

اله و بله(چنین و چنان)

(به زبان کودکان) زخم شدن

کار شگفت‌انگیز کردن

چگور پگوری-خوشگل-جذاب

آمدکار(شگون، فال نیک، خجستگی)

 

پیر هافهافو-سخت پیر-پبری که دندان هایش ریخته است

 
از بر بودن-مطلبی را در حافظه داشتن

دراز کش-افتاده-خوابیده

دست اول-نو و تازه

 

تحت الشعاع بودن-زیر نفوذ و تاثیر دیگری بودن
جرز-شکاف میان دو بخش دیوار-ستون-بلند بی مصرف

تخم سگ-نوعی دشنام است مانند پدر سگ

پشت پا به بخت خود زدن- به بخت خود پشت پا زدن

آفتابه گرفتن(آفتابه برداشتن)

ادرار کوچک-شاش
خون کسی در نیامدن-بی نهایت خشمگین بودن

چزاندن-ضعیفی را آزار دادن

زحرکش شدن-یا شکنجه و آزار زیاد کشته شدن

پیل پیلی خوردن-در راه رفتن به چپ و راست متمایل شدن

خدا قوت-خدا قوت بدهد-خسته نباشی

دم دما-نزدیک-حدود-حوالی
چلو-برنج آب کشیده

حرص کسی را درآوردن-کسی را خشمگین کردن

باب طبع-موافق میل-مطابق سلیقه

بی ریش-ناجوانمرد-نامرد
خرد و خاکشیر-ریز ریز و ذره ذره شده-از پا درآمده

خلیفه-مبصر مکتب خانه-ارشد کلاس

تخت و تبارک-با آسودگی خیال

دوره-مهمانی-زمانه

اوت کردن-بیرون انداختن-بیرون کردن

آت و آشغال(وسایل کهنه و بی‌مصرف)

آشغالی-سپور

جاهل پسند-چیزی که جوان

پابوسی-زیارت

اروای ننه‌ات-ارواح بابات

به راست راست-فرمان نظامی برای گردش به راست

حریم گرفتن-از کسی پروا داشتن-احترام کسی را نگه داشتن
از خر افتادن(نابود شدن، مردن)
آبگوشتی-بی‌ارزش-پیش پا افتاده

تند تیز-شتابان-خشمناک-ستیزه جو

افتادگی(پریشانی، احتیاج)

خودفروشی-فاحشگی-خیانت

اقبال کسی به برج ریق بودن(بداقبال بودن)

زهره کردن-بسیار ترساندن

تغ تغ-صدای برخورد دو چیز به هم

راپرت-گزارش-خبر

دار و دیزی-لوازم اندک و ناچیز و ارزان خانه

تو دهن کسی زدن-با سخنی درشت به کسی پاسخ دادن
آب حیات-عشق و محبت-دهان معشوق

اهل حال(دوستدار تفریح و خوش‌گذرانی)

دانش سرای مقدماتی-آموزشگاه تربیت دبیر

ازخداخواسته(آرزومند، مشتاق)

 

دسته پل-الک دولک
آب و گِل(بر و رو، سرشت آدمی)

درس خود را از بر بودن-موقعیت و وضعیت را خوب دزیافتن-به کار خود وارد بودن-بیدار و هوشیار بودن

پیاده شو با هم بریم-این قدر تند نرو

پا به رکاب-آماده ی رفتن

چس خوری-خست-بخل

چاره ساز-خداوند

از جنب و جوش افتادن-آرام گرفتن-شور و هیجان خود را از دست دادن

جیم الف جا-آدم ریزه میزه

ارباب حجت(اهل منطق)
خرکاری-پرکاری-مفت کاری

جیره خوار-کسی که از جایی یا کسی جیره و مزد دریافت می کند-مامور

چشم زهره رفتن-با خشم نگاه کردن

دست بده داشتن-بخشنده بودن
بچه انداختن-بچه ی نارس بدنیا آوردن

پا به دو گذاشتن-به سرعت فرار کردن

به دق آوردن کسی-تا سر حد بیماری روحی یا مرگ کسی را رنج دادن

بلند بالا-قد بلند

باد زدن-با ایجاد جریان هوا خنکی یا اشتعال پدید آوردن

رسیدن-مواظبت کردن-مورد لطف قرار دادن

 

تو دو کشیدن-کسی را وارد کاری کردن

دامنی-پارچه ای که با آن دامن می دوزند

خام عقلی-حماقت-دیوانگی

بی می خمار بودن-نخورده مست بودن-برای انجام کاری آمادگی بسیار داشتن

بازار مکاره-بازار موقت

رد پا-جای پا-اثر

دو به دست کسی افتادن-به دست آوردن فرصت برای اعمال نظر-قدرت نمایی یا انتقام جویی

حسرت-آرزوی سخت-خواهش بزرگ

خوش لعاب-زود جوش-خوش مشرب

بریده بریده-منقطع-پاره پاره-گسسته

دودی-اهل دود-سیگاری-تریاکی-معتاد به دخانیات

پیمانی-استخدام غیر رسمی
زیر دم سستی-انحراف اخلاقی

تو سری خورده-آدم خوار و حقیر

دست از پا خطا نکردن-هیچ کار اشتباهی نکردن-تکان نخوردن
ترق و تروق-سر و صدای به هم خوردن دو یا چند چیز

آفتاب‌نشین کردن کسی-کسی را از هستی ساقط کردن-خانه‌خراب کردن
خام عقلی-حماقت-دیوانگی

پالان آفتاب گذاشتن-کسی را معاف کردن-مرخص کردن
زیر رکاب کشیدن کسی-کسی را مطیع و تابع ساختن

فال بد زدن

 

چاپچی-دروغ گو-لاف زن

حرف گوش کن-حرف شنو

جنسی-آن چه که به سکس مربوط باشد

دندان عاریه-دندان مصنوعی

زنجیر زدن-زنجیر به پشت خود زدن
پس دادن درس-پاسخ دادن به پرسش های درسی

پِهِن پا زدن-بیکاره و ولگرد بودن

به خانه ی بخت رفتن-شوهر کردن
ار زبان کسی(از قول کسی)
رم کردن-رمیدن-گریختن
چشم زهره رفتن-با خشم نگاه کردن

آفتاب‌رو-جایی که آفتاب بر آن بتابد

 
چشمک زن-نگا. چراغ چشمک زن

بیا و ببین-تماشایی-بسیار جالب-قابل توجه

آب بستن در چیزی(آبکی و رقیق کردن)

دست و پا پنبه ای-دست و پا چلفتی-بی عرضه-بی دست و پا

تیپا-ضربه ای با نوک پا-اردنگی

دست به دهن-کسی که به اندازه ی مخارجش درآمد روزانه دارد-آدم کم درآمد و تهی دست

 

از کاسه درآمده(بیرون‌زده، ورقلمبیده)

چاک دهن را چفت کردن-بستن دهان-سکوت کردن
به دق آوردن کسی-تا سر حد بیماری روحی یا مرگ کسی را رنج دادن

 
چس ناله-آن و ناله ی ساختگی برای جلب توجه

تق تق کردن-آواز برخورد پیاپی دو چیز به یکدیگر

پیش پرده-نمایشی کوتاه پیش از آغاز نمایش اصلی

چارچوب-قاب-چهار چوب که چیزی را در بر گیرند

خوردن کسی با نگاه-نگا. با نگاه کسی را خوردن

اَنف کسی معیوب بودن-ابله بودن-خل بودن
تاق و توق-آواز بر هم خوردن دو چیز

دم و دود-مجلس گرم مهمانی-دود تریاک و شیره و سیگار و چپق

پیاز کسی کونه کردن-ماندگار شدن در جایی-میخ خود را کوبیدن

چلو-برنج آب کشیده
از این دنده به آن دنده غلتیدن-از درد یا فکر و خیال نخوابیدن

خواهر و مادر گفتن-دشنام خواهر و مادر به کسی دادن

خاله رورو-زنی که به علت چاقی یا آبستنی به زحمت راه می رود

حرف زدن-پشت سر کسی بدگویی کردن-وراجی کردن

 

خالی بند-چاخان-دروغ گو

از دست کسی کشیدن-از کسی در زحمت و رنج بودن

 

چشم و گوش کسی را باز کردن-کسی را با مسایل اجتماعی آشنا کردن
حق التدریس-مزد آموزگار

 

 

راه مکه-کهکشان

به سر کسی زدن-ناگهان فکری به سر کسی آمدن-عقل خود را از دست دادن

آجر شدن نان-از بین رفتن درآمد

تُک زبانی حرف زدن-لکنت داشتن-گرفتگی زبان داشتن

دادار دودور-عِرض و ناموس زن-آلت تناسلی مرد-هارت و پورت

 
جیر جیرک-آدم پر سر و صدا-اهل داد و فریاد

خاله شلخته-زن شلخته و بی احتیاط
پیشنماز-کسی که پیشاپیش دیگران نماز می خواند و دیگران به او اقتدا می کنند

حالی شدن-فهمیدن-درک کردن

باد بُروت-خودخواهی-غرور-تکبر

دل پیچه-دل درد-فشار آمدن به معده و روده بر اثر بیماری های گوارشی

خال باز-کسی که ورق ها را با تردستی می اندازد و مردم را فریب می دهد

خودفروشی-فاحشگی-خیانت

تپه تپه-چیزهایی که بی نظم کنار هم انباشته باشند

پشت خاک انداز-بسیار کم-به اندازه ی پشت خاک انداز

ریز ریز کردن-کاملن خرد و کوچک کردن
تو هچل افتادن-به دردسر افتادن-دچار مشکل شدن

آشنا روشنا(دوست آشنا)

اشک تلخ-شراب-اشک عاشق
زیر پای کسی را جارو کردن-سبب اخراج کسی از کاری یا جایی شدن

تو آسمان ها سیر کردن-در خیال و تصور بودن-در عالم هپروت بودن

 

بازاریاب-کسی که کارش پیداکردن مشتری برای کالای خاصی است

جز و ولز-نگا. جز و وز
زحمت دادن-اسباب زحمت شدن-کنایه از شوهر زنی بودن

 

دل قرصی-اطمینان

اهل هیچ فرقه‌ای نبودن(به کارها و چیزهایی که ناباب شمرده می‌شوند معتاد نبودن)

تور خوردن-برخورد کردن-به پست کسی خوردن

باریک-دقیق-حساس

حرف گوش کردن-حرف شنوی داشتن

اشهد را گفتن(برای مرگ آماده شدن)

بَده شدن-از چشم افتادن-بد جلوه کردن

ترکه-آدم باریک و بلند

آش کشک خاله-کار ناگزیر-تکلیفی که بر عهده‌ی کسی باشد

 

پخته-با تجربه-دنیا دیده

پریدن-لب پَر شدن-شکستگی کوچک در کناره ی چیزی

بیخ خِر-بیخ گلو

تکلیف شدن-به سن بلوغ رسیدن

توپ بستن به مال-حیف و میل کردن مال-ولخرجی کردن

آب مریم(شیره‌ی انگور، عصمت و طهارت)

تندی-بلافاصله-به سرعت-مانند : تندی رفت

دانش سرای مقدماتی-آموزشگاه تربیت دبیر

بشکن زدن ی-برآوردن صدای انگشتان به هنگام شاد

پوست و استخوان شدن-بسیار لاغر شدن

باد توی سرنا کردن-اسرار کسی را فاش کردن

حق و حساب-باج سبیل-رشوه

تسبیح انداختن-یک یک دانه های تسبیح را از زیر انگشتان گذرانیدن

از هفت دولت آزاد بودن-شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن

 

پرت از مرحله-دور از اصل موضوع

پای کسی بازشدن به جایی-رفت و آمد کردن کسی به جایی

 

 

بریز و بپاش-دم و دستگاه-خرج بسیار

داریه-حلقه ای چوبی که روی آن پوست کشیده و رامشگران به همراه دیگر سازها می نوازند

از چیزی گلی چیدن(از چیزی بهره بردن)

آمد داشتن(فرخنده و میمون بودن)

جان بر لب نهادن-به کاری خطرناک اقدام کردن-آماده ی مرگ شدن
در دهان افتادن چیزی-مشهور شدن چیزی-فاش شدن-رسوا شدن

تند رفتن-دور برداشتن-زیاده روی کردن-از حد خود تجاوز کردن

زدن به سر کسی-ناگهان فکری به سر کسی آمدن-عقل خود را از دست دادن

 

بَده شدن-از چشم افتادن-بد جلوه کردن

خنزرپنزری-کسی که چیزهای خرده ریزه و کم بها می فروشد

چارپایه-صندلی کوچک و بدون پشتی

دانش سرای عالی-آموزشگاه تربیت استاد

دست کسی را کوتاه کردن-کسی را از چیزی یا کاری کنار گذاشتن

جیغ کشیدن-نگا. جیغ زدن

پاشیر-گودال پای شیر آب

خرد نکردن تره برای کسی-کم ترین اهمیتی برای کسی قایل نشدن

دست کردن-دست فرو بردن

 

به دق آوردن کسی-تا سر حد بیماری روحی یا مرگ کسی را رنج دادن
 

چول شدن-بور شدن در بازی-شرمنده شدن

جارچی-کسی که حرف در دهانش بند نمی شود-دهن لق

تغ و لغ-چیزی که نظم خود را از دست داده است-سست
بی ناخن-بی انصاف-کسی که به زیردست سودی نمی رساند
تند نویس-کسی که سریع می نویسد

از خر افتادن-نابود شدن-مردن
دلقک بازی-مسخره بازی

از زبان افتادن-لال شدن
بد دماغ-کسی که زود رنج است و زود قهر می کند

 

خرج رو دست کسی گذاشتن-کسی را در خرج انداختن

خاک انداز-وسیله ای برای گردآوردن و حمل آشغال و زباله

از گل نازک‌تر به کسی نگفتن-با کسی سخت مهربان و پرمحبت رفتار کردن
رضایت دادن-در گذشتن از شکایت و دنبال کردن قضیه-قبول کردن

حرف پوچ-سخن بی معنی

دست داشتن-توانایی داشتن-وارد بودن

 
در تشک پر قو خوابیدن-از هر جهت آسوده و بی خیال بودن
پاشنه نخواب-کنایه از مویی که از نیمه ی پشت بریده و سر آن رو به بالا باشد

پریدن-لب پَر شدن-شکستگی کوچک در کناره ی چیزی

بمیرم-قربان بروم

خوش مشرب-خوش معاشرت-اهل گفت و گو

 

الابختکی-اتفاقی-تصادفی

بوی قرمه سبزی دادن سر-با زدن حرف های خطرناک موجب خطر جانی یا دردسر خود شدن

توالت-مستراح-دستشویی-آرایش-بزک

آب اندام(زیبا تن و خوش‌رو)

بد گل-زشت-بد ترکیب

پشت پا-فنی از کشتی برای انداختن حریف

پاتیل شدن-از مستی از پای در آمدن-دیگرگون شدن حال
چرس رفتن-حشیش کشیدن

حاجی ارزانی-گران فروش

خط افتادن-خراش افتادن

پشکل داخل مویز-بی سر و پایی در میان اشخاص دارای عنوان

با کاره-کسی که هر کاری از او ساخته است

ترش ابرو-عبوس

ریش گذاشتن-نتراشیدن ریش-ریش بلند کردن

به خرج کسی نرفتن-بر کسی تاثیر نکردن-بر کسی موثر واقع نشدن

اطفال باغ(گل‌های تازه)

زیر ِ گوش-سخت نزدیک-دم دست

 

چرب دست-ماهر-زبر دست
پا پتی-پا برهنه

حمامی-گرمابه دار

 

 
از پارو بالا رفتن پول-ثروت بسیار داشتن

پلاس بودن-ویلان و سرگردان بودن

الحق-به‌راستی-حقیقتن

پِر پِری-سخت نازک و باریک و تنگ

جای کلاه سر آوردن-آن قدر ضعیف کش بودن که که اگر از او کلاه کسی را بخواهند سر او را به درگاه برد

به درد بخور-مفید-چیز یا کسی که سودمند باشد

جل و پلاس خود را پهن کردن-در جایی اقامت کردن

پا گشا-نخستین دعوت خویشاوندان از عروس و داماد
دستمال سفره-پارچه ای که کنار سفره می نهند تا با آن دست و لب را از غذا پاک کنند
پشه زدن-نیش زدن پشه
خوش و بش-خوش آمد گویی و احوال پرسی-چاق سلامتی کردن

راستی؟-واقعن؟ آیا درست است؟

جیک و بیک-دو روی قاپ-دوستی صمیمی

زیر کاسه نیم کاسه بودن-در کاری رازی پنهان بودن-مکر و حیله ای در کار بودن

بازرسی-بررسی و کنترل

حرام کردن-تلف کردن-از میان بردن نتیجه و فایده
دال به دال-پشت سر هم

جاهل پسند-چیزی که جوان

دل کسی آب شدن-به اوج تمنا رسیدن-بسیار مشتاق شدن-بی تاب شدن

راپرت-گزارش-خبر

دیوار به دیوار-بی فاصله-به هم چسبیده

پرت و پلا-تار و مار-پراکنده-بی معنی-مزخرف

خاطر داشتن-به یاد داشتن

چشم چرانی-هرزه نگاهی-به رن و دختر مردم نگاه کردن

دَمَر-دراز کشیده روی سینه و شکم

جانب کسی را گرفتن-از کسی پشتیبانی کردن

زانو زدن-برای تعظیم زانو بر زمین زدن
الف الف کردن-قاچ‌قاچ کردن

زبان گرفتن-لکنت زبان-از حالات و گفتار مرده یاد کردن و دیگران را گریاندن