ویژگی های فرهنگ سازمان
استیفن رابینز[1] درکتاب خود تحت عنوان «رفتار سازمانی، مفاهیم، نظریه ها و کاربردها» هفت ویژگی زیر را برای فرهنگ سازمانی معرفی کرده است: «1- نوآوری و خطرپذیری 2- توجه به جزئیات 3- توجه به ره آوردها 4- توجه به اعضای سازمان 5- توجه به تیم 6- جاه طلبی و 7- پایداری. هر یک از این ویژگی ها بر روی طیفی قرار میگیرند که دامنه آن از بسیار کم تا بسیار زیاد کشیده می شود. بنابراین چنانچه فرهنگ سازمانی از زاویه این هفت ویژگی مورد توجه قرار گیرد تصویر کاملی از آن به دست می آید.این تصویر به صورت اساس و مبنایی در می آید که منعکس کننده نوع احساس اعضا، استنباط مشترک آنان، شیوه انجام امور و نوع رفتار آنان است»( رابینز ،1389،106).
دیویس[2] ، هویت عضویتی، منافع فردی سازمانی ، تاکید بر وظایف افراد، کنترل زیاد/کم ، هماهنگی واحدها زیاد/کم، ریسک پذیری زیاد/کم، سیستم پاداش، تحمل تعارض، تاکید بر هدف/وسیله، نگرش سیستمی و ارتباط با محیط را به عنوان شاخص های عمده تشخیص فرهنگ سازمانی فهرست نموده است(میرسپاسی، 1384،42).
لیتوین و استرینگر[3](1968) فرهنگ سازمانی را با 9 ویژگی توصیف می‌نمایند «این شاخص‌ها عبارتند از: 1- استانداردها، 2- مسئولیت‌ها،3- تشویق و ترغیب،4- ریسک‌پذیری (خطرپذیری)، 5- حمایت،6- تضاد،7- صمیمیت و گرمی،8- ساختار، و 9- هویت»(به نقل از ناظم و حمودی،1389).
پیترز و واترمن [4](1982)علاوه بر موارد مشترک، عناصری مانند تعصب مدیران به عمل ،توجه به نیازهای مشترک،استقلال و کارآفرینی ، توجه به ارزش های مشترک ، انجام و تحمل اختلافات سلیقه را مورد توجه قرار داده اند(زارعی متین،1375).
از نظر کلاکهان واسترادبک [5](1988) ویژگی فرهنگ سازمانی عبارتند از:
- رابطه با محیط واینکه آیا فرد تابع محیط است و با آن هماهنگ است یا می تواند آن را تحت سلطه خود درآورد
- توجه به زمان و اینکه آیا گذشته نگراست یا حال نگر وآینده نگر
- ماهیت فرد و دیدگاهی که فرهنگ درمورد فرد دارد که در سبک رهبری مؤثراست
- توجه به فعالیت و کار از سوی فرهنگ و چگونگی حل مسایل وتصمیم گیری
- توجه به مسئولیت و فردگرا یاجمع گرایی بودن که درطرح ریزی شغل و شیوه گزینش افراد مؤثراست
- مفهوم فنا و اینکه محیط کار بسته یا باز تلقی می شود که در ارتباطات و سازماندهی جا و مکان مؤثراست ( به نقل از رابینز،1389).
در تحقیقی هفت ویژگی اساسی ارائه شده که در مجموع ماهیت فرهنگ یک سازمان را نشان می‌دهد.
- خلاقیت و ریسک‌پذیری: درجه‌ای که کارکنان تشویق می‌شوند تا خلاق و ریسک‌پذیر باشند.
- توجه به جزئیات: درجه‌ای که از کارکنان انتظار می‌رود تحلیل کنند و به جزئیات توجه نشان دهند.
- توجه به نتیجه: درجه‌ای که مدیریت به جای توجه به شیوه‌ها و فرایندهای به‌کار رفته، برای حصول به نتایج بر خود نتایج تمرکز می‌کند.
- توجه به کارکنان: درجه‌ای که تصمیمات مدیریت به تأثیر نتایج بر افراد توجه دارد.
- توجه به تیم: درجه‌ای که فعالیت‌ها حول محور تیم‌ها به جای افراد سازماندهی شده است.
- جاه‌طلبی: درجه‌ای که افراد به جای راحت‌طلب بودن، جاه‌طلب و رقابتی هستند.
- ثبات: درجه‌ای که فعالیت‌های سازمانی به حفظ موقعیت فعلی به جای رشد تاکید دارد.
- هر یک از این ویژگی‌ها در پیوستاری از کم تا زیاد قرار دارد. ارزیابی سازمان؛ از زاویه این هفت ویژگی تصویر کلی از فرهنگ سازمان به‌دست می‌دهد(جعفری، ۱۳۷۳).
[1] .Stephen Robbins
[2] .Davis
[3] .Litwin And Stringer
[4] .Peters And Waterman
[5] .Kluckhohn And Strodtbeck
